Warszawa dwudziestolecia. Życie artystyczne i nowa tożsamość miasta

Dynamiczny obraz lat międzywojennych przesłania zazwyczaj pamięć o trudnych początkach oraz skali przemian, jakie musiała przebyć Warszawa, by z gubernialnego miasta Imperium Rosyjskiego stać się stolicą państwa. Wiele z ówczesnych procesów nie zostało dotąd opracowanych, jak choćby prace konserwatorskie w rezydencjach (Zamek Królewski, Łazienki) - po upadku Rzeczypospolitej splądrowanych i zajętych przez zaborców. Z przywracaniem dawnej świetności historycznych budowli i kolekcji wiążą się żmudne zabiegi odzyskiwania zagrabionego dziedzictwa, na mocy postanowień zawartego w 1921 roku traktatu ryskiego. - czytamy we fragmencie wstępu, napisanego przez Katarzynę Nowakowską-Sito.

Publikacja zawierająca teksty wygłoszone na sesji Warszawa dwudziestolecia, zorganizowanej przez Oddział Warszawski Stowarzyszenia Historyków Sztuki, poświęcona jest życiu artystycznemu i nowej tożsamości Warszawy po uzyskaniu niepodległości w 1918 roku. Autorzy skupili się na zagadnieniach dotychczas pomijanych przez historyków sztuki, historyków, filmowców, czy kulturoznawców, i uważanych często za marginalne. Znacznie szerzej spojrzeli na warszawskie dwudziestolecie artystyczne, wskazano nowe ścieżki badań, które nierzadko wymagają dalszych i znacznie pogłębionych badań, już być może w niedalekiej przyszłości. 

Kluczową datą dla dynamicznych zmian zachodzących w międzywojennej Warszawie jest jednak nie 1918 rok, a 1915. Jest to data wyjścia z Warszawy wojsk rosyjskich, która choć połączona z dewastacją i grabieżą miasta, była kluczowa dla nowej tożsamości miasta. Wydarzenie to uruchomiło szereg sytuacji, w których jednym z najważniejszych było powołanie 6 sierpnia 1915 roku Zarządu Miasta Warszawy przez Komitet Obywatelski. 21 listopada Zarząd ten podjął historyczną decyzję nadającą Warszawie rangę miasta stołecznego. 

Teksty zamieszczone w publikacji zostały podzielone na trzy bloki tematyczne: Przywracanie tożsamości, Życie artystyczne oraz Miasto. 

Koncepcja merytoryczna: Katarzyna Nowakowska-Sito

Redakcja naukowa: Artur Badach, Katarzyna Nowakowska-Sito

Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Oddział Warszawski, 2023

ISBN 978-83-966134-7-9